บ้านโค้งตาบาง หมู่ที่ ๑๐ ตำบลท่าไม้รวก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ในอดีต บ้านโค้งตาบางมีป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ ต้นไม้ส่วนใหญ่จะเป็นไม้ขนาดใหญ่ ๔-๖ คนโอบ ในพื้นที่ป่ามีความร่มรื่น มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญหลากหลายชนิด มีสัตว์ป่านานาชนิด และมีน้ำไหลในลำห้วยตลอดปี ต่อมาราษฏรเข้ามาตัดไม้เพื่อเผาถ่าน ส่งผลให้ป่าไม้บริเวณบ้านโค้งตาบางถูกตัดเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ ด้านอื่นๆ ตามมา โดยราษฏรในพื้นที่และต่างพื้นที่ได้ตัดไม้ไปทำบ้านเรือนที่อยู่อาศัย และตัดไม้เพื่อนำไปเผาถ่าน เพื่อใช้สอยและเพื่อการค้าขาย ล่าสัตว์ป่า และต่อมามีการลักลอบระเบิดย่อยหินบริเวณเขานางด่างและได้มีการข้อใช้พื้นที่ป่าอุดมสมบูรณ์เพื่อการสัมปทานระเบิดย่อยหิน เมื่อชาวบ้านทราบข่าวการติดประกาศของกลุ่มนายทุนว่าจะขออนุญาตระเบิดย่อยหินบริเวณเขานางด่าง จึงรวมตัวกันคัดค้าน ณ ที่ว่าการอำเภอท่ายาง และได้ทำหนังสือถึงอุตสาหกรรม จังหวัดเพชรบุรีให้ยุติเรื่องขออนุญาตสัมปทานระเบิดย่อยหิน ผลปรากฏว่า ทางกลุ่มนายทุนและผู้บุกรุกไม่ยินยอม จึงเกิดเหตุการณ์ต่อต้านเรื่อยมาจากชาวบ้านโค้งตาบางจนถึงขึ้นเกิดลอบทำร้ายกัน โดยการใช้กำลังและอาวุธ จนในที่สุดกลุ่มนายทุนจึงยอมถอย ไม่เข้าไปดำเนินการระเบิดย่อยหินอีกต่อไป หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่กรมป่าไม้ได้เข้าไปส่งเสริมจัดตั้งเป็นป่าชุมชน เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๕๒ คณะกรรมการป่าชุมชนและชาวบ้านจึงช่วยกันทำแนวเขต  เพื่อป้องกันมิให้ผู้ใดบุกรุก และได้ร่วมกันปลูกต้นไม้ในบริเวณที่ว่าง ในวันสำคัญต่างๆ เป็นประจำทุกปี ช่วยกันดูแลรักษาป่า และมีการใช้ประโยชน์ผลผลิตจากป่าตามกฏระเบียบที่ชาวบ้านโค้งตาบางทำประชาคมกันไว้

           บ้านโค้งตาบาง หมู่ ๑๐ ตำบลท่าไม้รวก อยู่ในเขตการปกครองขององค์การบริหารส่วนตำบลท่าไม้รวก อ.ท่ายาง จ.เพชรบุรี  มีจำนวนครัวเรือนทั้งหมด ๒๕๘ ครัวเรือน มีประชากรทั้งสิ้น ๙๔๓ คน เป็นชาย ๔๘๑ คน หญิง ๔๖๒ คน บ้านโค้งตาบาง เป็นหมู่บ้านที่จัดตั้งขึ้นใหม่ เมื่อปี พ.ศ.๒๕๔๒ โดยแยกตัวจาก บ้านไร่หลวง หมู่ ๗ ตำบลท่าไม้รวก มีนายฉันท์  อัครสกุลภิญโญ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรกจนถึงปัจจุบัน เดิมทีราษฎรที่ชื่อ นายบาง และครอบครัว ตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนตรงบริเวณทางโค้ง ถนนสายเขื่อนเพชร – เขาลูกช้าง ซึ่งเป็นถนนสายหลักของหมู่บ้าน จนชาวบ้านเรียกบริเวณนี้ว่า “โค้งตาบาง” และให้เรียกชื่อหมู่บ้านว่า “หมู่บ้านโค้งตาบาง” จนถึงปัจจุบันนี้

           มีพื้นที่เป็นที่ราบลุ่ม ติดกับแม่น้ำเพชรบุรี ประมาณ ๕,๐๐๐ ไร่ เป็นพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ มีโครงการพระราชดำริปลูกป่า ประมาณ ๔,๐๐๐ไร่ ที่อยู่อาศัย ๒๐๐ ไร่ พื้นที่การเกษตร ๖๐๐ ไร่ ป่าชุมชน ๕๔ ไร่ ปลูกป่าทดแทน ๑๕๐ไร่ มีดินที่อุดมสมบูรณ์ ปลูกพืชได้เกือบทุกชนิด ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำไร่  พืชที่ปลูกส่วนใหญ่คือ มะนาว ชมพู่ กล้วยชนิดต่าง ๆ เช่น กล้วยน้ำว้า กล้วยหอม กล้วยไข่ และพืชผัก ผลไม้อื่น ๆ และประกอบอาชีพรับจ้าง ทำการเกษตร รวมถึงหาของป่าขาย เช่น ผักหวาน เห็ดโคน และปลาตามแห่งน้ำตามธรรมชาติ

บ้านโค้งตาบาง หมู่ที่ ๑๐ ตำบลท่าไม้รวก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

            ทิศเหนือ            ติดต่อกับ หมู่ ๑๓ ต.ท่าไม้รวก

            ทิศใต้               ติดต่อกับ หมู่ ๕ ต.ท่าไม้รวก

            ทิศตะวันตก       ติดต่อกับ หมู่ ๗ ต.ท่าไม้รวก

            ทิศตะวันออก     ติดต่อกับ เทือกเขาเขตติดต่อ ต.หุบกะพง อ.ชะอำ

 

          ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง  พื้นที่ป่ามีความร่มรื่น มีพันธุ์ไม้ที่สำคัญหลากหลายชนิด มีสัตว์ป่านานาชนิด และมีน้ำไหลในลำห้วยตลอดปี ต่อมาราษฎรเข้ามาตัดไม้เพื่อเผาถ่าน ส่งผลให้ป่าไม้บริเวณบ้านโค้งตาบางถูกตัดเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ด้านอื่น ๆ ตามมา เช่น การค้าขาย ล่าสัตว์ป่า และต่อมามีการลักลอบระเบิดย่อยหินบริเวณเขานางด่างและได้มีการข้อ ใช้พื้นที่ป่าอุดมสมบูรณ์เพื่อการสัมปทานระเบิดย่อยหิน

          เมื่อชาวบ้านทราบข่าวการติดประกาศของกลุ่มนายทุน ว่าจะขออนุญาตระเบิดย่อยหินบริเวณเขานางด่าง จึงรวมตัวกันคัดค้าน ณ ที่ว่าการอำเภอท่ายาง และได้ทำหนังสือถึงอุตสาหกรรม จังหวัดเพชรบุรีให้ยุติเรื่องขออนุญาตสัมปทานระเบิดย่อยหิน ผลปรากฏว่า ทางกลุ่มนายทุนและผู้บุกรุกไม่ยินยอม จึงเกิดเหตุการณ์ต่อต้านเรื่อยมาจากชาวบ้านโค้งตาบางจนถึงขึ้นเกิดลอบทำร้ายกัน โดยการใช้กำลังและอาวุธ จนในที่สุดกลุ่มนายทุนจึงยอมถอยไม่เข้าไปดำเนินการระเบิดย่อยหินอีกต่อไป

          หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่กรมป่าไม้ได้เข้าไปส่งเสริมจัดตั้งเป็นป่าชุมชน โดยได้รับอนุมัติ ให้ขึ้นทะเบียนเป็นป่า ชุมชนจากกรมป่าไม้ เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2552 ตามหนังสือกรมป่าไม้ ที่  ทส 1605.33/3388 ลง วันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าชะอำ-บ้านโรง จึงมีพระราชบัญญัติป่าสงวน แห่งชาติ พ.ศ. 2507 เป็นกฎหมายหลักในการบริหารพื้นที่ป่า และได้มีการยื่นขอต่ออายุเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ซึ่งมีกำหนดระยะเวลาดำเนินการ 10 ปี (17 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ถึง 17 ตุลาคม พ.ศ. 2567) โดยมีเนื้อที่ทั้งหมด 3,276 ไร่  

 

          สังคมพืชตามธรรมชาติที่พบในพื้นที่ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง หมู่ที่ 10 ตำบลท่าไม้รวก อำเภอ ท่ายาง จังหวัดเพชรบุรีพบปรากฏ ๒ ประเภท คือ ป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ โดยในอดีตพื้นที่ราบและเป็น ภูเขาสูงจะพบสังคมป่าเบญจพรรณ แต่หลังจากที่มีการบุกรุกตัดต้นไม้ใหญ่และตัดไม้เผาถ่านสภาพป่าจึง เปลี่ยนแปลงไป ต้นไม้ที่มีอยู่ในปัจจุบัน จึงเป็นไม้รุ่นสองที่เกิดจากตอไม้และลูกไม้ ปัจจุบันมีสภาพเป็นป่าเต็งรัง สลับกับป่าเบญจพรรณ โดยป่าเบญจพรรณพบบริเวณที่มีความชื้น ได้แก่ ริมแหล่งน้ำ ริมร่องเขา หลังจากชุมชนเข้าไปร่วมดูแลพื้นที่ มีการแบ่งพื้นที่ออกเป็น 3 ชั้น เพื่อกำหนดขอบเขตการเข้าไปใช้ประโยชน์ในพื้นที่ คือ ป่าชั้นนอก มีเนื้อที่ประมาณ 800 ไร่ ป่าชั้นกลาง มีเนื้อที่ประมาณ 400 ไร่ และป่าชั้นในซึ่งเป็นป่าอนุรักษ์มีพื้นที่ ประมาณ 1,076 ไร่

          1) ป่าชั้นนอก หรือ ป่าเพื่อการใช้สอย เป็นพื้นที่ที่อนุญาตให้ชาวบ้านเข้าไปเก็บหาของป่าได้

          2) ป่าชั้นกลาง หรือ ป่าปลูกเสริม เป็นพื้นที่เป้าหมายหลักในการปลูกเสริมป่าเมื่อถึงโอกาสสำคัญ เนื่องจากการเดินทางเข้าถึงไม่ลำบาก

          3) ป่าชั้นใน หรือ ป่าเพื่อการอนุรักษ์ ห้ามมิให้มีการเข้าไปใช้ประโยชน์ใด ๆ

 

          การขึ้นทะเบียนเป็นป่าชุมชนกับกรมป่าไม้ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง เนื้อที่ 3,276 ไร่ ได้รับอนุมัติ ให้ขึ้นทะเบียนเป็นป่าชุมชนจากกรมป่าไม้ เมื่อวันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2552 ตามหนังสือกรมป่าไม้ ที่ ทส 1605.33/3388 ลงวันที่ 23 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2552 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าชะอำ-บ้านโรง จึงมีพระราชบัญญัติป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. 2507 เป็นกฎหมายหลักในการบริหารพื้นที่ป่า และได้มีการยื่นขอ ต่ออายุเมื่อวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ซึ่งมีก าหนดระยะเวลาด าเนินการ 10 ปี (17 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ถึง 17 ตุลาคม พ.ศ. 2567) พื้นที่ป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง ตั้งอยู่หมู่ที่ 10 ตำบลท่าไม้รวก อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าชะอำ-บ้านโรง โดยมีรายชื่อคณะกรรมการป่าชุมชน ดังนี้

๑) นายฉันท์ อัครสกุลภิญโญ ประธาน

๒) นายกัณหา สายบุญจันทร์ รองประธาน

๓) นายศรีนวล สุทะณะ เลขานุการ

๔) นายธีรภพ มั่นคง เหรัญญิก

๕) นายสมหวัง อั๊งศิริกุล กรรมการ

๖) นายเผือน กลิ่นเถื่อน กรรมการ

๗) นายสังวาลย์ พูนนาค กรรมการ

๘) นายกรรหา สาดสาน กรรมการ

๙) นายสร่วง รุ่มรวย กรรมการ

๑๐) นายสุนทร พูนนาค กรรมการ

๑๑) นายสุชาติ จาดศรี กรรมการ

๑๒) นายปรีชา นันทพรไพรจิตร กรรมการ

 

           การจัดการป่าชุมชนบ้านโค้งตาบาง นำโดย นายฉันท์ อัครสกุลภิญโญ ได้ร่วมกันจัดทำแผนป้องกัน และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และจัดกิจกรรมอนุรักษ์ป่าชุมชนร่วมกับคนในชุมชน เยาวชน รวมทั้งองค์กรท้องถิ่น และสถาบันการศึกษา สร้างการมีส่วนร่วมในชุมชน โดยนำแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการ จัดการ ป่าชุมชน นอกจากนี้ชุมชนยังให้ความสำคัญในการอนุรักษ์พลังงาน โดยได้ดำเนินโครงการผลิตก๊าซ ชีวภาพจากมูลสัตว์และการสนับสนุนในการนำเศษกิ่งไม้มาเผาถ่านใช้ในครัวเรือน

 

• เก็บหาของป่าเพื่อการบริโภค
• การตัดไม้ไผ่เพื่อการใช้สอย
• การใช้ประโยชน์ด้านอื่น ๆ เป็นหน้าที่ของคณะกรรมการป่าชุมชน ต้องประสานกับพนักงาน เจ้าหน้าที่ป่าไม้ดำเนินการ